Dagelijks leven in Israël #02 Pesach en Matza

Hallo Allemaal,

Ten eerste hoop ik dat jullie allemaal een fijne paasdagen hebben gehad. Al weer een tijdje geleden nu. En vandaag weer een (lange) update over dagelijks leven in Israel en nieuwe ervaringen. Foto's komen later, vaak heb ik de foto's niet zelf en moet ik wachten tot ik deze van andere mensen krijg.
Afgelopen dinsdag ben ik samen met Tomek 's ochtends naar de Shuq (een overdekte markt) geweest om wat fruit te halen voor het pannenkoeken feest wat voor de avond gepland staat. 's Avonds ga ik zelf nog een keer naar de mall voor een koekenpan, keuzes keuzes keuzes... neem ik de keramische of de niet keramische, de koekenpan met betere kwaliteit maar niet voor pannenkoeken of toch de iets goedkopere. Na 1 uur heen en weer te lopen ben ik er toch uit, ik koop gewoon de goedkoopste, en nu ik hier toch ben haal ik ondertussen ook wat boodschappen voor huisgenoten. Eenmaal thuis gekomen ben ik extreem gehecht aan mijn nieuwe koekenpan. Ter uitleg alle gedeelde koekenpannen zijn krom en hebben een beschadigde of geen antiaanbaklaag omdat sommige mensen de pannen schoonmaken met een ijzeren lepel of meteen na gebruik in koud water stoppen. Met z'n tweeën maken we in een kom de beslag mix, ik roer het beslag, terwijl Alyona de bloem zeeft, mijn zus (Kate) maakt een heerlijke cake, zit denk ik in de familie :) Tomek maakt de fruitmix klaar. En rond 9 uur is het beslag klaar en kunnen we beginnen met bakken, de echte mannen van het huis, Tomek, Raphael en ik maken de pannenkoeken, Kate decoreert haar cake, Alyona maakt foto's, Danielle geeft advies, en Raju maakt foto's, filmpjes en vraagt allerlei vragen over hoe je pannenkoeken bakt. Een belangrijk advies tijdens het bakken en vooral het omdraaien van de pannenkoek door het in de lucht gooien is om de pannenkoek te zijn “be the pancake!” en vaak bu je te bange “don’t doubt when you do it”. Uiteindelijk komen we toe aan het eten van de pannenkoeken, met appel, suiker en citroen of gevuld met fruit en honing, allemaal zijn ze erg lekker en alle pannenkoeken zijn populair, het enigste wat we missen is ijs. Rond 12 uur is het feestje afgelopen alle echte mannen wassen af en gaat iedereen slapen, een geslaagd einde van Pesach al zeg ik het zelf!

Maar met dit verhaal heb ik een beetje doorgespoeld naar het einde dus laat me nu vertellen waarom het eten van pannenkoeken echt een feestje was. Terug naar het begin van Pesach (peh-sach)
Tijdens Pesach wordt de uittocht van de Israëlieten uit Egypte gevierd onder Mozes, door geen gerezen brood te eten. Om veilig te zijn bedenken Joden voor elke regel nog 2 extra regels om er zeker van te zijn dat je de eerste niet overtreedt, zo ook met Pesach, naast gerezen brood mag er ook geen andere gerezen producten gegeten worden of producten met graan, aangezien het uitzetten van rijst ook als rijzen gezien wordt, blijft er niet veel over naast aardappels en matze, de laatste is wel van graan gemaakt maar onder toezicht zodat het niet rijst. Al het bovengenoemde op matzes en aardappels na is dus niet koosjer tijdens Pesach en is ook niet te koop. Meeste van mijn collega's klagen dan ook weken van tevoren over dat Pesach er weer aankomt. En veel mensen vriezen brood in omdat toch brood te hebben tijdens Pesach, zelf had ik besloten koosjer te eten tijdens Pesach. En hoe kan je Pesach beter beginnen dan met een seder, de eerste en meteen ook de belangrijkste dag van Pesach, seder is een avond/maaltijd en heeft een soort van status als kerstavond, “niemand mag alleen zijn!”. De sedermaaltijd was vorige week maandagavond en luidde het begin van Pesach in, via het “international office” had ik me opgegeven om een Seder mee te maken.

Om 7 uur in de avond wordt ik heel gastvrij ontvangen door mijn gastgezin van die avond met nog een andere student en niet veel later gaan we aan tafel zitten, om te lezen. Groot gedeelte van de sedermaaltijd bestaat uit lezen van het uittocht verhaal en daarbij het commentaar en filosofische gedachten van 4 verschillende rabbi's. Om ste beurt leest iemand een stukje voor, de vader, de andere gast en ik lezen in het Engels voor en de moeder en de twee zoons in het Hebreeuws, soms zelfs zingend.
Na een tijdje lezen drinken we het eerste glas druivensap, en gaan we verder met lezen. Het zal nu zo'n half 9 zijn, maar nog geen eten. Bij de opsomming van de plagen die Egypte trof voordat de Israëlieten werden vrijgelaten dopen we de lepel in onze druivensap en laten een druppel achter op het bord.
Na nog meer eten drinken we het tweede glas druivensap, het is nu denk ik half 10 maar nog steeds geen eten, maar de gastheer laat ons weten, na het tweede glas druivensap weet je dat de tijd van eten dichterbij komt.
Zo rond 10 uur komt het eten soort van aanbod, we dopen een beetje peterselie twee keer in zoutwater en eten het op, vervolgens eten we een stukje sla met Chazoret, een herdenking aan het cement bestaande uit een mengsel van dadels, appel, walnoten, rozijnen en kaneel. Tussendoor lezen we telkens een stukje verder en niet veel later komt de matze met Marror aanbod, het bittere kruid wat staat voor de bittere tijd in Egypte en is gemaakt van radijsjes en rode kool. Deze twee worden samen met chazoret gegeten wat eigenlijk een best goede combinatie is. De matze met marror en chazoret is slechts het voorgerecht maar iedereen heeft nu echt trek dus we beginnen allemaal een beetje te eten. Vervolgens komt de gefilte fish, een soort van hamburger gemaakt van vis ofzo, waar dit voor staat weet ik niet, en een ei wat staat voor het rouwen om verlorenen.
Het mooie van Pesach is dat men niet alleen denk aan wat er 4000 jaar geleden is gebeurd maar dat men het verhaal op de situatie nu betrekt. Zoals de vrienden familie die je bent verloren in het afgelopen jaar, en wat zijn plagen nu? Muggen noem ik, file noemt de vader, mobiele telefoons noemt een van de zoons, Iran noem ik weer, Noord-Korea de andere zoon. Grapjes kunnen ook :) Maar ook, welke slavernij of verslaving zit je nu in vast/moet je uit bevrijdt worden? En denken aan de mensen die echt in slavernij leven, zoals seks slaven, of ondedrukt worden waar ze ook mogen leven.
Na al deze symbolische gerechten komt het hoofdgerecht, kalkoenrollade uit de oven, gegrilde en gekruide courgette en rijst met rozijnen. Lang geleden dat ik zoiets luxe heb gehad, GENIETEN!

Tijdens de maaltijd komen de wat meer persoonlijke gesprekken op gang, zo kwam de moeder uit Frankrijk, en de vader uit Canada, en de drie zoons zijn hier geboren en opgegroeid. De jongste zoon is op reis naar Zuid-Amerika, een van de standaard dingen om te doen als je dienstplicht hebt afgerond. En uiteindelijk ook even gepraat over waar wij vandaan kwamen en hoe of wat. En wat vaker voorkomt, er is overal waar ik kom wel iemand die in Nederland geweest en dan met name Amsterdam maar ook vaak ook Utrecht (Huwtrech o.i.d.) en zo ook mijn gastheer. Een opmerkelijk iets is dan de snackbar in de muur. Als ik reageer met: “Voor mij waren al die gewapende militairen op straat wel vreemd.”, reageert de oudste zoon: “Wat?! Hebben jullie geen militairen op straat dan in Nederland?”. Euh jawel een paar maar niet zoveel en helemaal niet gewapend. De middelste zoon begon na de maaltijd een beetje te tikken, na een tijdje zei de moeder er wat van, en excuseerde “ja hij is een drummer”, nadat ik vertelde dat ik zelf ook drum, even wezen kijken naar zijn drumset en er even achter gezeten. Maar na zo'n lange tijd zonder kan ik niet bedenken hoe ik moet beginnen of waarmee dus ik laat het er maar bij zitten.

Na de maaltijd lezen we nog een klein beetje verder eten we een stukje cake die koosjer is voor pesach en het laatste stukje matze (waarna je niks meer mag eten tot de volgende dag) en komen we aan bij de liedjes, en over het algemeen is de laatste regel van elk couplet hetzelfde, dus met een beetje proberen kan je die dan redelijk meezingen, waarna de moeder reageert met: “Kan jij Hebreeuws?”, nee maar als je het 8 keer herhaald kan ik het wel een beetje nazingen :P Als afsluiting krijg ik nog een tour door het appartement dat zelfs een redelijke tuin heeft, niet heel standaard in Israël, iedereen leeft namelijk in een appartement in een van de vele flats, en met een paar vers geplukte citroenen loop ik om 1 uur 's nachts naar huis, en ga ik meteen slapen als ik thuis ben.

De erop volgende dagen eet ik dus vooral matzes, aardappels en rijst, ik wist namelijk niet dat dit laatste niet koosjer was voor pesach. Officieel moet je je bestek en alles waar je van eet dus ook pannen koosjer maken voor pesach, dit is voor mij onmogelijk dus daar trek ik voor mijzelf de streep.
Dinsdag ontbijt ik lekker matze met bruine suiker, en voor lunch met aardbeien-jam, heerlijk, hoe kan je dit nou niet lekker vinden?!
Woensdag ontbijt ik weer met matze met bruine suiker en eet ik warm voor lunch voor een beetje afwisseling en iets meer energie tijdens krav maga.
Donderdag, matze met bruine suiker is nu al minder lekker, dus ik eet het met rode kool salade ook iets gezonder.
Vrijdag en zaterdag eet ik hetzelfde als donderdag, nu begint matze toch wel echt te vervelen.
Zondag is het paaszondag, om 3 uur sta ik op en ga ik met 3 italianen mee naar Jeruzalem. In Jeruzalem parkeren we bij de Damascus poort en van hier lopen we naar de graftuin voor de kerkdienst, in de graftuin komen we de rest van de groep tegen en met best veel mensen een mooie dienst gehad. Na afloop gaan we met z’n allen nog even naar Ja'far voor knafe, een soort van baklava met kaas, en ik zou graag ook wat baklava halen en knafe proberen, alleen... Niet kosjer voor pesach, en ik ben ook nog de enige die kosjer houdt. Rond 10 uur zijn we denk ik weer terug op de campus en ik duik weer lekker terug mijn bed in en slaap als een roos.
Maandag eet ik alleen maar warm want mijn matzes zijn helaas al op. ’s Avonds pesach afgelopen en is brood weer toegestaan dus alle bakkers gaan om 8 uur open en beginnen brood te bakken, en iedereen gaat brood halen. Op advies van mijn professor ga ik ook verse pita's en wat bolletjes halen op de Shuq (markt). Tijdens zo'n week zonder graanproducten en alleen matze, kom je erachter hoe fijn het is om brood te eten. In het park/grasveld achter de Shuq is een feest aan de gang dus ik neem een kijkje. Er speelt een band en er zijn gratis pannenkoeken te halen met honing ter ere van het eind van pesach.

Naast eten doe ik tijdens pesachweek ook nog experimenten die vooral mislukken, nadat ik 4 mensen om advies heb gevraagd kom ik erachter dat het allemaal komt omdat iemand de 30 graden oven heeft uitgezet en omdat ik ben vergeten te checken of deze wel aan stond. Gelukkig is het uiteindelijk geen heel groot probleem, maar natuurlijk wel jammer van mijn tijd. Reden dus om alles even in te halen tijdens het weekend, ook op 2de paasdag ga ik gewoon werken, want ik heb toch niemand om het mee te vieren.
Terwijl mijn professor met zijn dochter op de speelplaats speelt kom ik er ook achter dat mijn professor twee huizen verderop woont, ook op de campus. We maken even een praatje en hebben een goed gesprek over: stage-resultaten, welk veld in de biologie op dit moment de meeste toekomst heeft, en zijn toekomstvisie over mij voor later, namelijk dat ik mijn eigen lab moet hebben. Weet niet helemaal of ik het daarmee eens bent, maar we zullen zien wat de toekomst brengt. Als afsluiting krijg ik te horen dat ik voor mijn volgende stages een aanbeveling zal krijgen waarmee ik elk lab binnen zal komen (zijn woorden). Erg leuk om te horen, niet alleen omdat het fijn is om een aanbeveling te hebben, maar ook om aanbevelenswaardig te zijn! Belang van netwerken is dit denk ik :)

Bedankt Annemiek, ik heb helemaal niks gekocht alleen gewoon een beetje rond gekeken, binnenkort wel van plan iets te gaan kopen qua kleding maar weet nog niet wanneer. Zelf was ik overigens ook een beetje verbaasd hierover ;)

Nou mam ik denk dat je hier wel wat mee kan?! :)

Hallo Oma, soms is het inderdaad wel handig om een kop groter te zijn, andere momenten is het ook wel wat minder handig zoals bij ondergrondse gangen in Akko.

Hey Eldrid, lijkt me leuk, moeten we zeker doen!!

Bart, ik ga deze week kijken naar mijn foto's en filmpjes en zal deze en masse delen ;) En zal je een berichtje sturen over deze blog ;)

Jasper, ja een samenhangend verhaal schrijven is het lastigste van het buitenland, misschien op het op tijd nakijken van foto's na dan :P